چارچوبی برای سنجش چابکی زنجیره ی تأمین در شرکت های انبوه ساز مسکن ایران(مطالعه ی موردی: شرکت انبوه سازان میثاق مرآت)

هدف پژوهش: ناتوانی نظام برنامه ریزی مسکن در تأمین مسکن ناشی از فقدان نظام جامع مدیریت مسکن در عرصه های نظری، تجربی و اجرایی می باشد. علاوه بر این، صنعت مسکن در ایران با مشکلات دیگری از جمله بی ثباتی در قیمت ماده اولیه، بی ثباتی قوانین و مقررات مربوط به تولید و سرمایه گذاری، ضعف زیر ساخت های حمل و نقل و تأمین مواد اولیه، اعمال تحریم های بین المللی علیه کشورمان و ... مواجه است. این مشکلات در صنعت مسکن از یک سو و نیاز مشتریان که همزمان خواهان واکنش سریع، هزینه های کمتر و سفارشی سازی بیشتر هستند موجب شده تا شرکت های انبوه ساز مسکن در ایران به منظور افزایش قدرت رقابت پذیری خود بطور موثر بر تغییرات مستمر، پیوسته و غیر منتظره، و نیز چالش های مشتریان متقاضی مسکن با کیفیت بالا و هزینه اندک، و همچنین فایق آمدن بر نیازهای خاص و متغیر آن ها به دنبال راهکارها و سیستم های تولیدی جدید باشند. چابکی بعنوان راهبردی برای توانمندسازی شرکت های انبوه ساز مسکن به منظور حفظ مزیت رقابتی و بقا در محیط متلاطم و متغیر صنعت مسکن ایران مطرح می شود. در چنین محیطی رویکردهای گذشته در زنجیره ی تأمین دیگر قابلیت و توانایی خود را از دست داده اند. لذا هدف اصلی این پژوهش این است که شرکت های انبوه ساز مسکن در ایران چگونه می توانند به چابکی در زنجیره تأمین خود برسند. روش تحقیق: پژوهش حاضر از نظر نوع، یک تحقیق توصیفی- تحلیلی است و از نظر هدف، توسعه ای- کاربردی است. برای انجام این پژوهش پس از بررسی ادبیات پژوهش با استفاده از ابعاد و شاخص های شناسایی شده از ادبیات موضوع با استفاده از نظر خبرگان ابعاد و شاخص های نهایی چابکی زنجیره ی تأمین شناسایی شده سپس از روش مدلسازی ساختاری تفسیری برای تعیین و تأیید روابط ابعاد و شاخص ها و ارائه ی مدل چابکی زنجیره ی تأمین شرکت های انبوه ساز مسکن در ایران استفاده شده است و سپس به کمک فرایند تحلیل شبکه ای (anp) اهمیت معیارها و زیرمعیارها (شاخص ها) محاسبه شده است. یافته ها: در نتیجه بررسی ادبیات پژوهش و همچنین نظر خبرگان، 8 معیار (جامعه، دولت، مالی، فناوری اطلاعات، بازار، مشارکت، کیفیت و تکنولوژی) و همپنین 22 شاخص برای چابکی زنجیره ی تأمین شرکت های انبوه ساز مسکن در ایران شناسایی شده اند. سپس نتایج به دست آمده با استفاده از تکنیک مدلسازی تفسیری ساختاری، تجزیه و تحلیل و در نهایت ارتباط و توالی معیارها و شاخص ها به دست آمد. ارتباطات به دست آمده نشان داد که معیار دولت و شاخص های سرمایه گذاری های زیربنایی، فرهنگ، قوانین و پاسخگویی به مسائل اجتماعی و زیست محیطی، اساس چابکی را در زنجیره ی تأمین شرکت های انبوه ساز مسکن تشکیل می دهند. با توجه به هدف اصلی این پژوهش (چابکی زنجیره ی تامین)، در میان معیارها و شاخص های شناسایی شده، معیار بازار با وزن 0.22341 و شاخص قوانین با وزن 0.14631 به ترتیب بالاترین معیار و شاخص این پژوهش انتخاب شده اند. با توجه به وزن های بدست آمده برای معیارها و شاخص ها، امتیاز چابکی زنجیره ی تامین شرکت انبوه سازان میثاق مرآت اندازه گیری شد که امتیاز کسب شده توسط این شرکت، امتیاز 2 از 5 بوده است یعنی زنجیره ی تامین این شرکت حدود 40% می باشد. نوآوری های پژوهش: اولین نوآوری این پژوهش طراحی مدل چابکی زنجیره تأمین در صنعت مسکن که این موضوع برای اولین بار مورد بررسی قرار گرفته است. نوآوری دیگر این پژوهش، برای اولین بار است که معیارها و شاخص های چابکی زنجیره تأمین شرکت های انبوه ساز مسکن شناسایی و معرفی شدند و نوآوری دیگر در این پژوهش استفاده از یک رویکرد ترکیبی از مدلسازی ساختاری تفسیری (ism) و فرایند تحلیل شبکه ای (anp) برای سنجش چابکی زنجیره ی تامین در صنعت انبوه ساز مسکن می باشد. نتیجه گیری: این پژوهش از دو تکنیک معتبر ism و anp برای به دست آوردن مدل چابکی زنجیره ی تامین استفاده کرده است این مدل به مدیران زنجیره ی تأمین در برنامه ریزی استراتژیک کمک می کند تا بتوانند چابکی زنجیره ی تأمین را بهبود ببخشند و بدانند برای رسیدن به چابکی در زنجیره ی تأمین خود باید بر روی کدام معیارها و شاخص ها سرمایه گذاری کرده و آن ها را تقویت کنند.